หลายคนที่กำลังจัดฟันคงเคยได้ยินหรือเคยเห็นอุปกรณ์ที่เรียกว่าเชนจัดฟันกันมาบ้าง แต่ก็อาจจะยังมีข้อสงสัยว่าจริง ๆ แล้วคืออะไร มีความสำคัญอย่างไรกับการจัดฟัน ทำไมบางคนต้องใส่ แต่บางคนไม่ต้องใส่ และถ้าต้องใส่ เราจะเลือกเชนจัดฟันแบบไหนดี บทความนี้ ได้รวบรวมทุกคำตอบมาให้แล้ว เพื่อให้การจัดฟันของเราเป็นไปอย่างราบรื่นและได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด

เชนจัดฟันคืออะไร

เชนจัดฟัน (Power Chain) คือเครื่องมือจัดฟันชนิดหนึ่ง มีลักษณะเป็นยางวงหลาย ๆ วงเชื่อมต่อกันเป็นเส้นยาวเหมือนโซ่ ทำหน้าที่สำคัญในการเคลื่อนฟันที่อยู่ห่างกันให้มาชิดกัน โดยทันตแพทย์จะทำการเกี่ยวยางเชนจัดฟันเข้ากับแบร็กเก็ต (Bracket) บนซี่ฟันแต่ละซี่ เพื่อสร้างแรงดึงที่ต่อเนื่องและสม่ำเสมอ ช่วยให้การสบฟันและการเรียงตัวของฟันสมบูรณ์แบบยิ่งขึ้น ซึ่งเป็นเครื่องมือที่ขาดไม่ได้ในหลาย ๆ เคสการจัดฟัน

เชนจัดฟันช่วยเรื่องอะไรบ้าง

หน้าที่หลักของเชนจัดฟันคือการใช้แรงดึงเพื่อเคลื่อนฟันให้เป็นไปตามแผนการรักษาของทันตแพทย์ โดยส่วนใหญ่มักใช้เพื่อปิดช่องว่างระหว่างฟัน ไม่ว่าจะเป็นช่องว่างที่เกิดจากการถอนฟันเพื่อหาพื้นที่ในการเรียงฟัน หรือช่องว่างฟันห่างตามธรรมชาติ นอกจากนี้ เชนจัดฟันยังช่วยในการปรับตำแหน่งฟันโดยรวมให้มีการเรียงตัวที่สวยงามและมีการสบฟันที่เหมาะสม ทำให้โครงสร้างฟันโดยรวมแข็งแรงและสมบูรณ์ยิ่งขึ้น

เชนจัดฟันมีกี่แบบ

เชนจัดฟันที่ใช้กันโดยทั่วไปในทางทันตกรรมจัดฟันนั้น สามารถแบ่งออกได้เป็น 3 แบบหลัก ๆ ตามระยะห่างของห่วงยางแต่ละห่วง ซึ่งแต่ละแบบจะให้แรงดึงที่แตกต่างกันออกไป ทันตแพทย์จะเป็นผู้พิจารณาเลือกใช้ให้เหมาะสมกับแผนการรักษาและสภาพฟันของคนไข้แต่ละราย เพื่อให้การเคลื่อนฟันมีประสิทธิภาพสูงสุด

เชนแบบปิด (Continuous Chain)

เป็นเชนจัดฟันที่มีลักษณะของห่วงยางแต่ละห่วงอยู่ชิดติดกันทั้งหมด ไม่มีช่องว่างระหว่างห่วง ทำให้สามารถส่งแรงดึงได้อย่างต่อเนื่องและสม่ำเสมอ มักถูกนำมาใช้ในกรณีที่ต้องการปิดช่องว่างระหว่างฟันที่มีขนาดเล็ก หรือต้องการเคลื่อนฟันหลายซี่พร้อมกันในคราวเดียว เป็นประเภทที่ได้รับความนิยมมากที่สุด เพราะสามารถควบคุมการเคลื่อนที่ของฟันได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้การรักษารวดเร็วยิ่งขึ้น

เชนแบบสั้น (Short Chain)

สำหรับเชนจัดฟันแบบสั้นจะมีลักษณะของห่วงยางที่เว้นระยะห่างกันเล็กน้อย ทำให้แรงดึงที่ได้ไม่หนาแน่นเท่ากับเชนแบบปิด ทันตแพทย์มักเลือกใช้เชนประเภทนี้ในกรณีที่ต้องการควบคุมแรงในการดึงฟันให้มีความนุ่มนวลมากขึ้น หรือใช้กับบริเวณที่ต้องการเคลื่อนฟันในระยะที่ไม่ไกลมากนัก เหมาะสำหรับการปรับตำแหน่งฟันเล็ก ๆ น้อย ๆ เพื่อให้การเรียงตัวของฟันสมบูรณ์แบบตามแผนการรักษา

เชนแบบยาว (Long Chain)

เชนจัดฟันแบบยาวจะมีระยะห่างระหว่างห่วงยางแต่ละห่วงมากกว่าแบบสั้นอย่างเห็นได้ชัด ทำให้แรงดึงที่เกิดขึ้นมีความเบาบางที่สุดในบรรดาเชนทั้ง 3 แบบ ทันตแพทย์จะเลือกใช้เชนประเภทนี้ในกรณีที่ต้องการเคลื่อนฟันในระยะไกล หรือต้องการแรงดึงที่นุ่มนวลเป็นพิเศษ เพื่อป้องกันไม่ให้ฟันเคลื่อนที่เร็วเกินไปจนอาจส่งผลกระทบต่อรากฟัน เหมาะกับการรักษาที่ต้องการความละเอียดอ่อนในการควบคุมทิศทางของฟัน

วิธีเลือกเชนจัดฟันให้เหมาะกับตัวเอง

การเลือกเชนจัดฟันนอกจากจะขึ้นอยู่กับการพิจารณาของทันตแพทย์แล้ว ในด้านของสีสันก็เป็นสิ่งที่หลายคนให้ความสำคัญ เพราะเปรียบเสมือนเครื่องประดับที่ช่วยสร้างรอยยิ้มให้มีสีสันและโดดเด่นมากยิ่งขึ้น เรามีเคล็ดลับเล็ก ๆ น้อย ๆ ในการเลือกสีเชนจัดฟันให้ถูกใจและเหมาะกับตัวเองมาฝากกัน

เลือกจากสีที่ชอบ

วิธีที่ง่ายและเป็นที่นิยมที่สุดคือการเลือกสีเชนจัดฟันจากสีที่เราชื่นชอบเป็นการส่วนตัว เพราะจะช่วยเสริมสร้างความมั่นใจและทำให้เรามีความสุขกับการจัดฟันมากยิ่งขึ้น ไม่ว่าจะเป็นสีโทนอ่อนหวานอย่างสีชมพู สีฟ้า หรือสีโทนสดใสอย่างสีส้ม สีเขียว หรือแม้แต่สีเข้ม ๆ เท่ ๆ อย่างสีกรมท่า สีเทา ก็สามารถเลือกได้ตามสไตล์ของแต่ละคน ทำให้การมาพบทันตแพทย์แต่ละเดือนเป็นเรื่องสนุก

เลือกให้เข้ากับสีผิว

การเลือกสีเชนจัดฟันให้เข้ากับโทนสีผิวก็เป็นอีกหนึ่งวิธีที่ช่วยขับให้ใบหน้าและรอยยิ้มของเราดูสว่างสดใสยิ่งขึ้น สำหรับคนที่มีผิวขาวหรือผิวอมชมพู สามารถเลือกใช้สียางได้หลากหลาย โดยเฉพาะสีโทนเย็น เช่น สีฟ้า สีม่วง หรือสีเงิน จะดูโดดเด่นมาก ส่วนคนที่มีผิวสองสีหรือผิวเข้ม การเลือกใช้สีโทนอุ่น เช่น สีทอง สีส้มอิฐ หรือสีเขียวเข้ม จะช่วยทำให้รอยยิ้มดูน่าสนใจและไม่กลืนไปกับสีผิว

เลือกตามเทศกาลและโอกาสพิเศษ

เพิ่มความสนุกให้กับการจัดฟันด้วยการเลือกสีเชนจัดฟันให้เข้ากับเทศกาลหรือโอกาสพิเศษต่าง ๆ เช่น เลือกใช้สีแดงสลับเขียวในช่วงเทศกาลคริสต์มาส สีส้มสำหรับวันฮาโลวีน สีเหลืองสำหรับวันสงกรานต์ หรือเลือกสีตามทีมกีฬาที่ชื่นชอบในช่วงฤดูกาลแข่งขัน ก็เป็นไอเดียที่ช่วยสร้างสีสันและทำให้การใส่เชนจัดฟันของเราไม่น่าเบื่ออีกต่อไป เป็นการแสดงออกถึงความเป็นตัวตนที่สนุกสนาน

เลือกตามความเชื่อหรือสีมงคล

สำหรับสายมูเตลูการเลือกสีเชนจัดฟันตามความเชื่อหรือสีมงคลประจำวันเกิดก็เป็นทางเลือกที่น่าสนใจไม่น้อย เพราะนอกจากจะได้รอยยิ้มที่สวยงามแล้ว ยังช่วยเสริมดวงชะตาและเพิ่มความมั่นใจในด้านต่าง ๆ ได้อีกด้วย เราสามารถเช็คตารางสีมงคลในแต่ละช่วงและเลือกสีที่ถูกโฉลกกับตัวเองได้เลย ทำให้ทุกครั้งที่ยิ้มไม่เพียงแต่สวยงาม แต่ยังเป็นการเสริมสิริมงคลไปในตัว

คำแนะนำเรื่องเชนจัดฟันจากคุณหมอ

“ทพญ.เกวลิน นพคุณเมธี แนะนำว่าการใส่เชนจัดฟันเป็นขั้นตอนสำคัญ ทันตแพทย์จะเป็นผู้ประเมินและเลือกชนิดของเชนที่เหมาะสมกับแผนการรักษาของแต่ละบุคคลเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด”

คำถามที่พบบ่อย (FAQ) เกี่ยวกับเชนจัดฟัน

เพื่อให้หลายคนคลายข้อสงสัยเกี่ยวกับการใส่เชนจัดฟันมากยิ่งขึ้น เราได้รวบรวมคำถามที่พบบ่อยพร้อมคำตอบที่เข้าใจง่ายมาไว้ที่นี่แล้ว เพื่อให้การดูแลสุขภาพช่องปากระหว่างการจัดฟันเป็นไปอย่างถูกต้องและไร้กังวล ไม่ว่าจะเป็นเรื่องความแตกต่าง ความจำเป็น หรือความรู้สึกระหว่างใส่

เชนกับโอริง ต่างกันอย่างไร

เชนจัดฟันและโอริง (O-Ring) ทำมาจากวัสดุประเภทเดียวกันแต่ทำหน้าที่ต่างกัน โดยโอริงคือยางวงเล็ก ๆ ที่ใช้รัดลวดจัดฟันให้อยู่กับแบร็กเก็ตในแต่ละซี่ ส่วนเชนจัดฟันคือยางที่เชื่อมต่อกันเป็นเส้นยาว ใช้สำหรับดึงฟันหลาย ๆ ซี่เข้าหากันเพื่อปิดช่องว่าง ดังนั้น แม้จะดูคล้ายกัน แต่จุดประสงค์การใช้งานนั้นแตกต่างกันอย่างชัดเจนตามแผนการรักษาของทันตแพทย์

เชนจัดฟันต้องใส่ทุกคนไหม

ไม่ใช่ทุกคนที่จัดฟันจำเป็นต้องใส่เชนจัดฟันทันตแพทย์จะพิจารณาใส่ให้เฉพาะในกรณีที่จำเป็นเท่านั้น เช่น คนไข้ที่มีฟันห่าง หรือกรณีที่ต้องถอนฟันเพื่อเพิ่มพื้นที่ในการเรียงฟัน ทำให้เกิดช่องว่างที่ต้องปิด หากแผนการรักษาไม่มีความจำเป็นต้องปิดช่องว่าง หรือใช้การรักษาแบบอื่น เช่น จัดฟันใสก็อาจไม่จำเป็นต้องใช้เชนจัดฟันเลย

จัดฟันครั้งแรก ใส่เชนเลยได้ไหม

โดยส่วนใหญ่แล้วการใส่เชนจัดฟันจะยังไม่เกิดขึ้นในการจัดฟันครั้งแรก ๆ เนื่องจากช่วงแรก ทันตแพทย์จะมุ่งเน้นไปที่การปรับระดับและการเรียงตัวของฟันโดยรวมให้เข้าที่ก่อน เมื่อฟันเริ่มเรียงตัวในระดับหนึ่งและพร้อมที่จะเคลื่อนที่เพื่อปิดช่องว่างแล้ว ทันตแพทย์จึงจะเริ่มพิจารณาใส่เชนจัดฟันให้ ซึ่งอาจเป็นช่วงกลาง ๆ ของแผนการรักษา ขึ้นอยู่กับสภาพฟันของแต่ละบุคคล

ใส่เชนจัดฟัน เจ็บไหม

ในช่วง 2-3 วันแรกหลังจากการใส่หรือเปลี่ยนเชนจัดฟัน อาจมีความรู้สึกตึงหรือเจ็บปวดเล็กน้อย ซึ่งเป็นอาการปกติที่เกิดขึ้นจากการที่ฟันเริ่มเคลื่อนที่ อาการเหล่านี้จะค่อย ๆ ทุเลาลงและหายไปเองภายใน 1 สัปดาห์ หากมีอาการปวดมากสามารถรับประทานยาแก้ปวดเพื่อบรรเทาได้ และควรหลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารแข็ง ๆ หรือเหนียว ๆ ในช่วงแรก เพื่อลดแรงกดทับที่อาจทำให้เจ็บมากขึ้น

ใส่เชนจัดฟัน นานไหม

ระยะเวลาในการใส่เชนจัดฟันนั้นขึ้นอยู่กับแผนการรักษาและสภาพฟันของแต่ละบุคคล โดยเฉลี่ยแล้วอาจต้องใส่เป็นเวลาหลายเดือนจนกว่าช่องว่างระหว่างฟันจะปิดสนิทตามที่ทันตแพทย์วางแผนไว้ ซึ่งทันตแพทย์จะทำการเปลี่ยนเชนจัดฟันให้ใหม่ทุกเดือนพร้อมกับการปรับเครื่องมือจัดฟัน เพื่อให้แรงดึงมีความสม่ำเสมอและมีประสิทธิภาพในการเคลื่อนฟันอย่างต่อเนื่อง

ใส่เชนกินข้าวได้ไหม

เราสามารถรับประทานอาหารได้ตามปกติขณะที่ใส่เชนจัดฟัน แต่อย่างไรก็ตาม ควรหลีกเลี่ยงอาหารที่มีความแข็ง เหนียว หรือต้องใช้แรงกัดมากเป็นพิเศษ เช่น การแทะกระดูก หรือเคี้ยวน้ำแข็ง เพราะอาจทำให้เชนจัดฟันขาดหรือหลุดได้ นอกจากนี้ ควรดูแลความสะอาดเป็นพิเศษ โดยการแปรงฟันและใช้ไหมขัดฟันทุกครั้งหลังรับประทานอาหาร เพื่อป้องกันเศษอาหารติดค้างตามซอกฟันและอุปกรณ์

สรุปบทความ 

เชนจัดฟันคือเครื่องมือสำคัญอย่างหนึ่งในกระบวนการจัดฟัน มีหน้าที่หลักในการช่วยดึงฟันเพื่อปิดช่องว่าง ทำให้การเรียงตัวของฟันสวยงามและสมบูรณ์แบบยิ่งขึ้น สำหรับผู้ที่สนใจการจัดฟันในราคาย่อมเยา เราก็มีโปรแกรมจัดฟันราคานักเรียนไว้รองรับ และอย่าลืมความสำคัญของรีเทนเนอร์ใสหลังจัดฟันเสร็จสิ้น