ถอนฟัน
จะเกิดขึ้นในกรณีที่ฟันซี่นั้นไม่สามารถบูรณะซ่อมแซมไว้ใช้ได้อีกต่อไป ทันตแพทย์จะแนะนำให้ถอนและใส่ฟันใหม่ทดแทน ซึ่งจะเป็นวิธีสุดท้ายที่ทันตแพทย์จะแนะนำ
เหตุผลสำคัญที่จำเป็นต้องทำการถอนฟัน คือ
- มีอาการฟันผุมากจนถึงชั้นโพรงประสาทฟัน
- มีปัญหาโรคเหงือกอย่างรุนแรง
- ฟันหักแบบที่ไม่สามารถซ่อมแซมได้
- มีปัญหาเกี่ยวกับการขึ้นของฟัน เช่น ฟันคุด
- เพื่อเป็นการเตรียมก่อนเข้ารับการจัดฟัน

ผ่าฟันคุด
ฟันคุด คือ ฟันกรามซี่สุดท้ายของฟันแท้ ที่ไม่สามารถขึ้นได้ตามปกติ อาจจะขึ้นเพียงบางส่วน หรือขึ้นไม่ได้เลยทั้งซี่ เป็นเหตุให้ฟันฝังตัวในกระดูกขากรรไกรในท่าต่างๆกัน เช่น ตะแคงบ้าง เอียงบ้าง ส่วนมากจะออกมาในช่วงอายุระหว่า 17-25 ปี หลายคนที่ไปพบทันตแพทย์ และตรวจพบว่ามีฟันคุด หมอฟันจะแนะนำให้ถอนหรือผ่าออก แม้ว่าจะไม่มีอาการแสดงออกก็ตาม เพราะถ้าปล่อยทิ้งไว้ฟันก็ไม่สามารถขึ้นได้ อาจทำให้เกิดสาเหตุต่างๆ ดังต่อไปนี้
- คราบหินปูนและแบคทีเรียบนฟันสะสมที่ซอกเหงือก
- ฟันซี่ข้างๆ เกิดการผุได้ง่ายเนื่องจากการทำความสะอาดที่ยาก แปรงฟันไม่ถึง
- อาจก่อให้เกิดอาการ ปวด บวม อักเสบติดเชื้อ เป็นหนอง
- ทำให้มีกลิ่นปาก
อาการที่เกิดจากการที่ฟันคุดเริ่มงอกออกจากเหงือก
- อาการปวดบริเวณเหงือก
- เกิดการอักเสบติดเชื้อ
- อาการบวมที่หน้า
- อาการเหงือกบวม
การเข้ารับผ่าตัดตั้งแต่ระยะแรกนั้นช่วยให้สามารถหลีกเลี่ยงการเกิดปัญหาต่างๆที่จะเกิดขึ้นในภายหลัง

ขั้นตอนการผ่าฟันคุด
- ทันตแพทย์จะทำการ X-ray ช่องปาก เพื่อระบุตำแหน่งของฟันคุด ฟันข้างเคียง และแนวของเส้นประสาท
- เตรียมบริเวณที่จะผ่า โดยการใส่ยาชา รอจนยาออกฤทธิ์
- ขั้นตอนการผ่าตัด
- การผ่าตัดเปิดเหงือก
- กรอแบ่งฟันและกรอกระดูก(ในบางกรณี)
- การถอนฟันคุดออก
- การเย็บปิดปากแผล
- ทันตแพทย์จะให้คำแนะนำและข้อปฏิบัติเกี่ยวกับการดูแลรักษาหลังการผ่าฟันคุด
คำแนะนำและข้อปฏิบัติหลังการผ่าฟันคุด หรือถอนฟัน
- ประคบด้วยถุงเย็นประมาณ 30 นาทีทันทีหลังการผ่าตัด
- ควรกัดผ้าก๊อซแน่นๆประมาณ 1 ชั่วโมง เพื่อห้ามเลือด และควรเปลี่ยนผ้าชิ้นใหม่หลังจากนั้นจนกว่าเลือดจะหยุดไหล
- ไม่ควรใช้น้ำยาบ้วนปากภายใน 6 ชั่วโมงหลังการถอนฟัน
- ในกรณีที่มีเลือดออกเล็กน้อย ควรทำการอมน้ำเกลือเย็นๆไว้สักครู่
- ไม่ควรบ้วนน้ำภายใน 12 ชั่วโมงหลังการถอน
- สามารถบ้วนปากได้ด้วยน้ำเกลือ ( เกลือ 1 ช้อนชา + น้ำอุ่น 1 แก้ว) 12 ชั่วโมงหลังการถอนฟัน
- สามารถแปรงฟันได้ตามปกติแต่ควรให้ความระมัดระวังบริเวณแผล
- ควรรับประทานอฟผาหารอ่อนๆ เย็นๆ และรสไม่จัดในช่วง 2 – 3 วันแรก
- หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่และดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
- อาการปวดหลังการถอนสามารถรักษาได้ด้วยการรับประทานยาแก้ปวดที่สั่งโดยทันตแพทย์