อาการปวดฟันคุดเป็นหนึ่งในประสบการณ์ที่ไม่มีใครอยากเผชิญ แต่เมื่อเกิดขึ้นแล้วคำถามแรกที่หลายคนสงสัยคือจะหายเมื่อไหร่ และต้องทำอย่างไรเพื่อบรรเทาความเจ็บปวดนี้ บทความนี้ จะพาไปทำความเข้าใจถึงสาเหตุของอาการปวดฟันคุดอย่างละเอียด พร้อมแนะนำวิธีรักษาและวิธีบรรเทาอาการปวดเบื้องต้นด้วยตนเอง รวมถึงตอบคำถามสำคัญว่าอาการปวดฟันคุดกี่วันหาย เพื่อให้ทุกคนสามารถรับมือกับปัญหานี้ได้อย่างถูกวิธี 

ฟันคุดคืออะไร 

ฟันคุดคือฟันกรามซี่ที่สามซึ่งเป็นฟันซี่ในสุดที่จะขึ้นมาหลังสุดในช่วงอายุประมาณ 17-25 ปี โดยฟันคุดมักไม่มีพื้นที่เพียงพอที่จะขึ้นมาได้อย่างสมบูรณ์ ทำให้ขึ้นมาได้เพียงบางส่วนหรือขึ้นมาในลักษณะที่ผิดปกติ เช่น เอียงหรือนอนขวางอยู่ในกระดูกขากรรไกร ซึ่งการขึ้นที่ผิดปกตินี้เองที่เป็นสาเหตุหลักของอาการอักเสบและนำไปสู่การปวดฟันคุดอย่างรุนแรงตามมาได้ 

สาเหตุของอาการปวดฟันคุด 

อาการปวดฟันคุดไม่ได้เกิดขึ้นเอง แต่มีสาเหตุมาจากปัจจัยหลายอย่างร่วมกัน ซึ่งส่วนใหญ่เกิดจากการที่ฟันคุดขึ้นในตำแหน่งที่ไม่ถูกต้อง ทำให้เกิดการอักเสบและสร้างความเจ็บปวด โดยสาเหตุหลักที่พบบ่อยมีดังนี้

• เหงือกอักเสบ เมื่อฟันคุดขึ้นมาไม่เต็มซี่ จะมีเศษอาหารเข้าไปติดใต้เหงือกที่คลุมฟันอยู่ ทำให้เกิดการสะสมของแบคทีเรียและนำไปสู่การอักเสบ บวมแดง และปวดในที่สุด
• ฟันผุ ฟันคุดที่อยู่ซี่ในสุดมักทำความสะอาดได้ยาก ทำให้เสี่ยงต่อการเกิดฟันผุได้ง่าย เมื่อฟันผุลึกลงไปถึงชั้นโพรงประสาทฟันก็จะทำให้เกิดอาการปวดอย่างรุนแรง
• แรงดันต่อฟันข้างเคียง ฟันคุดที่ขึ้นมาในลักษณะเอียงหรือนอนจะไปดันฟันซี่ข้าง ๆ ทำให้เกิดแรงกดและอาการปวดร้าวบริเวณกรามได้
• เกิดถุงน้ำหรือเนื้องอก ในบางกรณีที่พบได้ไม่บ่อย ฟันคุดที่ไม่สามารถขึ้นได้อาจทำให้เกิดถุงน้ำ (Cyst) รอบ ๆ ตัวฟัน ซึ่งถุงน้ำนี้สามารถขยายใหญ่ขึ้นและทำลายกระดูกขากรรไกรได้ 

วิธีบรรเทาอาการปวด 

เมื่ออาการปวดฟันคุดเริ่มต้นขึ้น การดูแลเบื้องต้นอย่างถูกวิธีจะช่วยลดความรุนแรงของอาการปวดลงได้ ก่อนที่จะเข้ารับการรักษาโดยทันตแพทย์ ซึ่งมีหลายวิธีที่สามารถทำได้เองที่บ้านเพื่อบรรเทาความเจ็บปวดให้ทุเลาลงชั่วคราว และช่วยให้รู้สึกสบายขึ้น 

กลั้วปากด้วยน้ำเกลือ 

การบ้วนปากด้วยน้ำเกลืออุ่น ๆ เป็นวิธีที่ง่ายและได้ผลดีในการช่วยลดอาการปวดและอักเสบ โดยผสมเกลือประมาณครึ่งช้อนชาลงในน้ำอุ่นหนึ่งแก้ว คนให้ละลาย แล้วนำมาอมกลั้วปากประมาณ 30 วินาที โดยเน้นบริเวณที่ปวดเป็นพิเศษ แล้วบ้วนทิ้ง น้ำเกลือจะช่วยฆ่าเชื้อแบคทีเรียและทำความสะอาดช่องปาก ลดโอกาสการติดเชื้อซ้ำซ้อน ทำให้เหงือกที่บวมค่อย ๆ ยุบลง

ประคบเย็นบริเวณที่ปวด 

การใช้ความเย็นเข้าช่วยเป็นอีกหนึ่งวิธีที่สามารถลดอาการปวดและบวมได้อย่างรวดเร็ว ให้นำเจลเย็นหรือน้ำแข็งห่อด้วยผ้าสะอาด มาประคบบริเวณแก้มด้านนอกตรงตำแหน่งที่ปวดฟันคุดครั้งละประมาณ 15-20 นาที ความเย็นจะช่วยทำให้เส้นเลือดหดตัว ลดการไหลเวียนของเลือดในบริเวณที่อักเสบ จึงช่วยบรรเทาอาการปวดและลดบวมได้อย่างมีประสิทธิภาพ 

กินยาแก้ปวด 

หากมีอาการปวดมาก การรับประทานยาแก้ปวดที่หาซื้อได้ทั่วไป เช่น พาราเซตามอล (Paracetamol) หรือ ไอบูโพรเฟน (Ibuprofen) สามารถช่วยบรรเทาอาการได้ชั่วคราว ควรอ่านฉลากและรับประทานยาตามขนาดที่แนะนำอย่างเคร่งครัด ยาในกลุ่มไอบูโพรเฟนจะมีฤทธิ์ช่วยลดการอักเสบร่วมด้วย จึงอาจมีประสิทธิภาพดีกว่าในกรณีที่มีอาการเหงือกบวมแดง 

ใช้สมุนไพรช่วยบรรเทา 

สมุนไพรบางชนิดมีสรรพคุณในการช่วยบรรเทาอาการปวดฟันได้ เช่น กานพลู ซึ่งมีสารยูจีนอล (Eugenol) ที่มีฤทธิ์เป็นยาชาและต้านเชื้อแบคทีเรีย สามารถนำน้ำมันกานพลูหยดลงบนสำลีก้อนเล็ก ๆ แล้วนำไปแปะไว้บริเวณที่ปวด หรือจะใช้กานพลูแห้งมาอมไว้ก็ได้เช่นกัน นอกจากนี้ การจิบชาเปปเปอร์มินต์อุ่น ๆ ก็สามารถช่วยให้รู้สึกผ่อนคลายและบรรเทาอาการปวดได้เล็กน้อย 

ปรับพฤติกรรมลดแรงกระทบต่อฟัน 

ในช่วงที่มีอาการปวดฟันคุดควรหลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่อาจกระตุ้นให้เกิดอาการปวดมากขึ้น เช่น การรับประทานอาหารแข็ง ๆ เหนียว ๆ หรือกรอบมาก ๆ เพราะต้องใช้แรงบดเคี้ยวเยอะ ควรปรับเปลี่ยนมารับประทานอาหารอ่อน ๆ ที่เคี้ยวง่าย เช่น โจ๊ก ข้าวต้ม หรือซุปแทน เพื่อลดแรงกระทบกระเทือนบริเวณที่ปวด และควรหลีกเลี่ยงการใช้ฟันข้างที่ปวดเคี้ยวอาหาร 

วิธีรักษาอาการปวดฟันคุดอย่างไรบ้าง 

วิธีรักษาอาการปวดฟันคุดที่ถาวรและดีที่สุดคือการนำฟันคุดซี่ที่เป็นปัญหาออกโดยทันตแพทย์ ซึ่งจะทำได้โดยการถอนฟันคุด หรือในกรณีที่ฟันขึ้นมาผิดปกติมาก อาจจำเป็นต้องทำการผ่าฟันคุด ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของงานด้านศัลยกรรมช่องปากโดยทันตแพทย์จะทำการเอกซเรย์เพื่อประเมินตำแหน่งและลักษณะของฟันคุดก่อนวางแผนการรักษาที่เหมาะสมที่สุดสำหรับแต่ละบุคคล

ปวดฟันคุดกี่วันหาย 

โดยทั่วไป หลังจากเข้ารับการรักษาด้วยการถอนหรือผ่าฟันคุดแล้ว อาการปวดมักจะรุนแรงที่สุดในช่วง 2-3 วันแรก และจะค่อย ๆ ดีขึ้น โดยอาจมีอาการระบมต่อเนื่องประมาณ 1-2 สัปดาห์ อย่างไรก็ตาม ระยะเวลาในการฟื้นตัวขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น ความซับซ้อนของการรักษา ตำแหน่งของฟันคุด และการดูแลแผลหลังการรักษา หากอาการปวดยังไม่ทุเลาลงหรือมีอาการผิดปกติอื่น ๆ ควรรีบกลับไปพบทันตแพทย์ทันที 

คำแนะนำจากคุณหมอเมื่อปวดฟันคุด 

“ทพญ.เกวลิน นพคุณเมธี แนะนำว่าเมื่อมีอาการปวดฟันคุดไม่ควรปล่อยทิ้งไว้ เพราะอาจลุกลามไปสู่การติดเชื้อที่รุนแรงได้ การเข้ามาพบทันตแพทย์เพื่อตรวจประเมินและวางแผนการรักษาที่เหมาะสมคือทางออกที่ดีที่สุด” 

คำถามที่พบบ่อย (FAQ) เกี่ยวกับการปวดฟันคุด

เราได้รวบรวมคำถามที่หลายคนสงสัยเกี่ยวกับอาการปวดฟันคุดมาไว้ที่นี่ เพื่อไขข้อข้องใจและให้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์ในการตัดสินใจและดูแลตัวเองเบื้องต้น ก่อนที่จะเข้ามาพบทันตแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาที่ถูกต้องต่อไป 

ปวดฟันคุดแล้วสามารถรอให้หายเองได้ไหม 

อาการปวดฟันคุดไม่สามารถหายเองได้ถาวร การบรรเทาอาการด้วยวิธีต่าง ๆ เป็นเพียงการแก้ปัญหาที่ปลายเหตุเท่านั้น ตราบใดที่ฟันคุดซี่ที่ก่อปัญหายังคงอยู่ อาการปวดและการอักเสบก็สามารถกลับมาเป็นซ้ำได้ทุกเมื่อ และอาจมีความรุนแรงมากขึ้น การปล่อยทิ้งไว้นาน ๆ อาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่อันตราย เช่น ฟันข้างเคียงผุ หรือกระดูกขากรรไกรเสียหายได้ 

ฟันคุดขึ้นแล้วเหงือกบวม ควรถอนเลยไหม 

เมื่อมีอาการเหงือกบวมจากฟันคุด โดยทั่วไปทันตแพทย์จะยังไม่ถอนฟันให้ในทันที เนื่องจากมีความเสี่ยงที่เชื้อโรคจะกระจายไปสู่บริเวณอื่นได้ในระหว่างการรักษา เบื้องต้นทันตแพทย์จะทำการรักษาเพื่อลดการอักเสบและติดเชื้อก่อน เช่น การทำความสะอาดและให้ยาปฏิชีวนะ เมื่ออาการบวมและอักเสบยุบลงแล้วจึงจะนัดมาทำการถอนหรือผ่าฟันคุดต่อไป 

หลังผ่าฟันคุดควรดูแลอย่างไรให้แผลหายเร็ว 

หลังผ่าฟันคุดควรปฏิบัติตามคำแนะนำของทันตแพทย์อย่างเคร่งครัด โดยเฉพาะการกัดผ้าก๊อซให้แน่นอย่างน้อย 1-2 ชั่วโมงเพื่อช่วยให้เลือดหยุดไหล รับประทานยาแก้ปวดและยาปฏิชีวนะให้ครบตามที่ได้รับ ประคบเย็นในช่วง 24-48 ชั่วโมงแรกเพื่อลดบวม รับประทานอาหารอ่อน ๆ และหลีกเลี่ยงการบ้วนปากแรง ๆ หรือใช้หลอดดูด เพื่อป้องกันไม่ให้ลิ่มเลือดที่ปิดปากแผลหลุดออก

สรุปบทความ

อาการปวดฟันคุดเป็นสัญญาณเตือนว่าถึงเวลาที่ต้องดูแลสุขภาพช่องปากอย่างจริงจัง แม้จะมีวิธีบรรเทาอาการปวดเบื้องต้นได้หลายวิธี แต่การแก้ปัญหาที่ต้นเหตุด้วยการปรึกษาทันตแพทย์เพื่อนำฟันคุดออกเป็นสิ่งที่ดีที่สุด การปล่อยทิ้งไว้อาจนำไปสู่ปัญหาที่ซับซ้อนกว่าเดิมได้ ดังนั้น หากคุณกำลังเผชิญกับอาการปวดฟันคุดควรรีบเข้ามาพบทันตแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและรักษาอย่างถูกวิธี